Afdrukken

 MG 8217 18De eerste inzet van de nieuwe I4- en I5-rijtuigen van LS Models itjdens Euromodelbouw 2019 in Genk op de modelbaan van MSKK uit Oostende.
Zij kregen de primeur. Op deze foto zien we een blauwe reeks 16 uit tijdperk IV zonder gele band.

Zoek de zeven verschillen

Eind november 2019 bracht LS Models de vernieuwde I4- en I5-rijtuigen uit. Wij zijn benieuwd naar de verschillen tussen het oude model uit 2002 en de nieuwe uitvoering. We zetten onze vaststellingen voor u op een rij of beter gezegd in twee kolommen zodat je zelf het verschil kunt zien.

Nieuwe I4- en I5-rijtuigen! Duur of goedkoop? Het is maar hoe je het bekijkt.

Wanneer je op uw modelbaan treinen naar Belgisch voorbeeld in tijdperk IV (1971 - 1990) laat rijden, dan zouden hierop de internationale I4 en I5 rijtuigen niet mogen ontbreken. Momenteel kan je hiervoor kiezen uit modellen die in 2002 zijn uitgebracht of uit de nieuwe uitvoering die sinds eind 2019 in de winkel ligt. Dit is ongetwijfeld een moeilijke keuze. Velen onder ons hebben vroeger reeds de oudere modellen gekocht en zijn hiermee best tevreden. 

Nu moet je voor een nieuw model bijna het dubbele betalen. Loont het dan wel echt de moeite om voor de nieuwe I4- en I5-rijtuigen van LS Models te kiezen of kan je het houden bij de oude uitvoering. Een moeilijke beslissing, zeker wanneer je indertijd verschillende varianten hebt gekocht. Wij hebben onze keuze alvast gemaakt en kiezen resoluut voor de nieuwe uitvoering. Uit onderstaande tabel (verder in dit artikel) kan je afleiden dat de nieuwe rijtuigen echt een meerwaarde betekenen. Zeker wanneer je alle details gaat vergelijken en de verschillen begint op te sommen.

Je zou kunnen beslissen om de oude rijtuigen van de hand te doen, en met de opbrengst de nieuwe rijtuigen te financieren. Echter met dit budget kan je onmogelijk alle rijtuigen vervangen, want de prijzen zijn intussen flink gestegen. In 2002 betaalde je nog gemiddeld 47,00 euro voor een I4- of een I5-rijtuig. Enkele jaren daarna was de prijs voor een I4-rijtuig in de oranje C1 schildering zelfs gezakt naar 27,50 euro. Nu moet je minimum 72,50 euro neertellen. Er zit dan ook 18 jaar tussen de ontwikkeling van de eerste uitvoering in 2002 en de huidige versie. Wanneer je weet dat de inflatie van de consumentenprijzen (stijging van de index) in België met meer dan 35 % is gestegen (evolutie 2004 - 2020), dan is de prijsstijging van 47,00 naar 72,50 (+ 55%) nog net aanvaardbaar. Als je dan ook bekijkt wat je voor deze prijs in de plaats krijgt in vergelijking met 18 jaar geleden, dan kan je concluderen dat nieuwe rijtuigen eigenlijk nauwelijks in prijs zijn gestegen. Het is maar hoe je het bekijkt. 

 MG 8537 38
De eerste twee sets die LS Models eind 2019 heeft uitgebracht zijn beide in het groen zoals ze hebben gereden in tijdperk III en in de beginperiode in tijdperk IV. Op deze foto tonen we twee I4-rijtuigen waaronder een A4B6 en A9 . Zij dragen in het midden nog het oude rijtuignummer onder het B-logo. De prijs van deze set was € 154,90 (refnr. 42160).

 MG 8548 49De tweede set die begin december 2019 werd aangeboden bestaat uit twee I5 Bc10-rijtuigen in tijdperk III en begin IV. Deze ligrijtuigen hebben 10 compartimenten en werden uitsluitend als tweede klasse ingezet op internationale verbindingen. De prijs van deze set was eveneens € 154.90 (refnr. 40084).

LS Models en Heris, een stukje geschiedenis

LS Models werd bij het brede publiek bekend nadat zij in 2002 de eerste I4 en I5-rijtuigen hebben uitgebracht. Dit gebeurde indertijd in samenwerking met Heris. Maar LS Models bestond al langer dan 2002. Op precies te zijn, werd LS Models opgericht door Daniël Piron in 1992. In de beginperiode waren ze verdeler voor Lima en zorgden ze in samenwerking met Lima voor een verbeterde uitvoering van verschillende Belgische modellen.

In 1998 startte LS Models voor het eerst met een Belgisch programma in samenwerking met Sachsenmodelle. Enkele modellen naar NMBS voorbeeld werden toen uitgebracht, maar door het faillissement van Sachsenmodelle is dit project niet verder gezet.

In 2002 gaat LS Models samenwerken met Heris, dat opgericht werd door Richthammer, de voormalige baas van Sachsenmodelle. Deze samenwerking resulteert in een Belgische model van het NMBS I10-rijtuig dat geproduceerd werd door Modern Gala in China.

In 2004 wordt de samenwerking met Heris plots stopgezet. LS Models gaat verder met Modern Gala (zonder Heris) samen met ACME en RailTop. Daarna volgen nog Railtronic en Tog Modelle. Later zal ACME en LS Models ieder zijn eigen weg gaan. De andere drie zijn geleidelijk van de markt verdwenen. Na de scheiding blijven zowel Heris als LS Models de I4- en I5-rijtuigen afzonderlijk aanbieden maar het aanbod van Heris droogt geleidelijk op. In 2011 stapt Traintechnology in de boot met Heris en de I4-rijtuigen worden in een licht verbeterde uitvoering opnieuw uitgebracht. Kort na deze heruitgave laat LS Models weten dat zij de I4- en I5 rijtuigen eveneens opnieuw zullen aanbieden, maar dan in een supergedetailleerde uitvoering die beantwoord aan de hedendaagse normen.

Op deze nieuwe versie hebben we zeven jaar moeten wachten. Eén van de redenen voor deze late realisatie was het faillissement van Modern Gala in 2015 dat toen nagenoeg de volledige productie voor LS Models in handen had. Een aantal matrijzen werden teruggekocht maar een deel was definitief verloren of onherroepelijk beschadigd. In 2016 werd de productie opnieuw opgestart en gespreid over verschillende bedrijven in China. Kort daarna wordt gewerkt aan een vernieuwd programma waaronder de realisatie van de aangekondigde I4- en I5-rijtuigen.

Jocadis I4 (Joc LS 42302)2De eerste versie van het I4 A9-rijtuig uit 2002 dat ontwikkeld werd door Heris en LS Models en geproduceerd werd door Modern Gala in China. Deze foto toont het model met UIC-nummer en werd uitgebracht door Jocadis met refnr. 42302)en door LS Models met refnr. 12111. Het model was te koop voor 47,66 euro. 

Vergelijking nieuw model (2019) met oude uitvoering (2002)

Wanneer we de nieuwe rijtuigen vergelijken met de oude uitvoering, dan zien we dat de rijtuigen uit 2002 een volledige metamorfose hebben ondergaan. Een opsomming hiervan vind je in onderstaande tabel. Onder de tabel vind je een foto-reeks met telkens een korte een toelichting (klik hiervoor op de foto). Tot slot krijg je een overzicht met de afmetingen voor de verschillende rijtuigen. 

Nieuwe I4- en I5 rijtuigen (2019)

Oude I4- en I5 rijtuigen (2002)

De lengte van alle rijtuigen zijn perfect op schaal. De kleine verschillen die je in de tabellen terugvindt (zie helemaal onderaan deze pagina) kunnen het gevolg zijn van de gebruikte meetmethode.

Het I4A9 rijtuig is ongeveer 5 mm te lang.
De lengte over de buffers van het A4B6- en I5B10 rijtuig zijn correct. De lengte van de kast van het A4B6- en I5B10-rijtuig is enkele tienden te kort maar aanvaardbaar.

Het prototype van het I4 A9 rijtuig is gemaakt op basis van het eerste klasse rijtuig A9 uit de serieproductie waardoor sommige afmetingen (zoals de lengte) niet 100% correct zijn.

Het prototype van het I4 A9 rijtuig is gemaakt op basis van het A9 uit de serieproductie waardoor sommige afmetingen niet 100% correct zijn.

De breedte van de ramen komt niet overeen met de afmetingen die vermeld staan de tekeningen uit het boek '50 jaar reizigersvervoer - deel 2 - GTF'. Telkens komen we enkele tienden te kort. De hoogte is wel correct. Volgens LS Models hebben we niet de juiste tekeningen gebruikt. Zij hebben zich gebaseerd op de originele tekeningen 

De breedte en hoogte van de ramen wijkt te sterk af van het origineel. De ramen zijn telkens 1 mm te hoog. In de breedte zijn de afwijkingen minder groot.

De deuren hebben losse handgrepen in metaal. Onder de deur zit een trapje in nikkelzilver. Zelfs de gaatjes in de traanplaat van de treden zijn zichtbaar. De deurklink staat in de schuin opstaande positie in plaats van horizontaal

De handgrepen aan de deuren zijn meegegoten in de kunststof. Het trapje onder de deur is eveneens in kunststof. De deurklink staat (foutief) in een horizontale positie.

Het dak heeft fijne banden in de dwarsrichting  en is uitgerust met zeer fijn uitgevoerde ventilatoren en met dakplaten op de kop.

Het dak is plat met enkele dakplaten op beide uitersten. De ventilatoren zijn mooi gedetailleerd.

Het groen komt overeen met het groen zoals wij dit kennen van de rijtuigen uit tijdperk III en IV. Het is hetzelfde groen dat we ook terugvinden op de oude modellen uit 2002.

De tampondruk is uiterst verzorgd. Alle opschriften worden in een goed dekkend geel weergegeven. De technisch details tegen de onderkant zijn bij de groene rijtuigen uit tijdperk III en IV gedrukt in het geel en niet in het wit.

De opschriften op de kast zijn in een minder goed dekken geel getamponneerd. De technische informatie staat op een plaatjes onderaan de kast zijn wit.

Het geel dat gebruikt wordt voor de gele band onder de dakrand voor de eerste klasse aanduiding is donkerder dan het geel dat gebruikt werd voor het B-logo, de klasse aanduiding, het rijtuignummer en voor de andere opschriften. Normaal zou dezelfde tint geel moeten gebruikt worden.

Bij het I4A9-rijtuig staan de buffers niet haaks op de bufferbalk. Ze hellen naar beneden. Blijkbaar zijn de gaatjes waarin de buffers moeten komen, verkeerd geplaatst. Gelukkig is dit niet het geval bij de andere rijtuigen.

Het interieur is tot in de kleinste details uitgevoerd. Jammer dat je hiervoor eerst de kap moet verwijderen om het te kunnen bewonderen.

Het interieur bestaat uit één gietstuk in witgrijze kunststof zonder veel details.

De zetels in de compartimenten van het I4 A4B6-rijtuig zijn geschilderd in het rood en groen voor de eerste klasse en donkerblauw en groen voor de tweede klasse afdeling. Alle zetels hebben hoofd- en armsteunen met daarboven dubbele bagagerekken.

De zetels zijn elementair gemaakt zonder hoofdsteunen. De zetels zijn niet in een aangepaste kleur. Er zijn geen bagagerekken aanwezig.

De tweede klasse in het I5 ligrijtuig hebben groene en donkerblauwe zitbanken en geen individuele zitplaatsen. De rugleuning en de hoofdsteun worden gevormd door twee ligplanken die in de slaapstand gebruikt worden. De kleur van de zitbanken hebben vermoedelijk te maken met het onderscheid tussen compartimenten voor rokers en niet-rokers.

De zetels zijn niet geschilderd in een aangepaste kleur.

De zetels zijn op een donkergrijze vloer gemonteerd. Achter de zetels is een grijze wand aanwezig. De deuren met deurhendels en de ramen zijn op beide zijden van een transparante laag in kunststof gedrukt met zilver gekleurde verf.

De deuren en ramen zijn basic uitgevoerd en hebben geen ruiten.

In de zijgang is een tussendeur aanwezig. De kleur van de zetels heeft te maken hebben met het onderscheid tussen compartimenten voor rokers en niet-rokers.

Er is geen tussendeur in de zijgang aanwezig.

Onder elk raam zijn aan de binnenkant van de kast telkens twee tabletten gemonteerd in een lichtgrijze kleur.

Er zijn geen tabletten aanwezig.

De ramen aan de gangzijde hebben in het midden een horizontale bar (of handgreep) die bestaat uit een draad in nikkelzilver.

Er is geen horizontale bar aanwezig.

Voor het verwijderen van de bodem heb je zes kaasprikjes en een schroevendraaier nodig. Eerst plaats je aan het uiterste van het chassis drie prikkers aan beide zijden tussen kast en chassis. Met een schroevendraaier til je voorzichtig het chassis naar boven. Daarna schuif je de prikkers geleidelijk op waardoor het hele chassis loskomt

De bodem zit vast aan de kast.

 

Kortkoppelingen en plaatsen van binnenverlichting

Nieuwe I4- en I5 rijtuigen (2019)

Oude I4- en I5 rijtuigen (2002)

De rijtuigen zijn niet uitgerust met verende buffers. Ze zijn kort met een lengte van 1,9 mm. In werkelijkheid waren ze 1,8 mm.

De buffers zijn niet verend. De bufferhals is langer dan normaal. Het gedeelte dat over de bufferbalk uitsteekt is beperkt tot 1,9 mm.

In de plaats hiervan krijg je vouwbalgen die licht meeveren.

De vouwbalgen zijn vast op de kast gemonteerd.

De koppelingen kan je in twee standen plaatsen zodat de rijtuigen ongeveer 5 mm van elkaar staan. Je hebt dan wel ruime bogen nodig op je modelbaan. Er worden twee beugelkoppelingen meegeleverd.

(Kort) koppelingen kunnen maar in één stand geplaatst worden.

Het gebruik van Märklin-kortkoppelingen leveren geen problemen op met de buffers. Bij deze koppelingen zien we een afstand van 5 tot 8 mm tussen de rijtuigen.

Er zijn geen problemen vastgesteld bij het gebruik van Märklin kortkoppelingen.

De sluitlichten zijn in transparante rode kunststof. Deze imitatie-verlichting moet je verwijderen wanneer je binnenverlichting met sluitverlichting plaatst.

Op de overgang tussen twee rijtuigen zit een traanplaat die kan neergeklapt worden.

De sluitlichten zijn op de kopwand getamponneerd. In 2011 hebben de gereviseerde modellen van Heris wel ingewerkte transparante sluitlichten. 

De traanplaat kan niet bewegen en staat in een opgeklapte positie.

Op de bufferbalk zitten een imitatie schroefkoppeling en twee ingekorte leidingen. Niet ingekorte exemplaren zitten in een afzonderlijk zakje voor het geval je een vitrinemodel wenst.

Er zijn geen schroefkoppeling of leidingen voorzien. De bufferbalk zit dieper onder het chassis. Dit was noodzakelijk voor het functioneren van het kortkoppelmechanisme.

De draaistellen zijn van het type Schlieren 24 en hebben de juiste afmetingen. Let op de vermelding van de nummering van de aslagers en de afmeting tussen de assen. De wielen draaien in messing aslagers en hebben de perfecte diameter.

De draaistellen zijn correct uitgevoerd. De wielen zijn te 0,3 mm te groot. De assen zijn opgehangen in de kunststof en niet in messing aslagers.

Het ophangpunt van de draaistellen staat niet exact in het midden maar ongeveer 1 mm naar de binnenkant. Dit is nauwelijks te zien en valt bijgevolg niet op. Een reden hiervoor is niet bekend.

Het draaistel is gemaakt in zwarte kunststof. Op één draaistel zit aan beide zijden een alternator in dezelfde kleur als het draaistel. De remblokken zijn eveneens in het zwart.

De draaistellen zijn donkergrijs. Op elk draaistel zit een alternator aan de linkerzijde in andere grijze kleur. De remblokken zijn opvallend bruin en moeten zwart zijn.

Afzonderlijk worden vier contactslepers meegeleverd die je nodig hebt wanneer je binnenverlichting wilt plaatsen.

Er zijn geen contactslepers meegeleverd.

Aan de detaillering van het chassis is veel aandacht besteed. Het chassis is per rijtuig verschillend. en voorzien van losstaande leidingen. Alle onderdelen zijn apart gemonteerd.

Het chassis van elk rijtuig is identiek. De leidingen en alle onderdelen zijn meegegoten in de kunststof en bestaan uit één geheel.

Op het chassis zien we aan één zijde de vermelding 'DIPAN Made in China' en LS Models exclusieve.

Op het chassis staat de vermelding 'Modern Gala Made in China' en LS Models.

Het rijtuig is voorbereid voor het plaatsen van binnenverlichting van ESU. Daarvoor vind je aan de binnenkant een lichtgeleider. De ledstrip komt onder het dak. Om het dak te verwijderen gebruik je een hobbymes met een rond snijvlak zonder scherpe punt. Het snijvlak plaats op de kopwand op de rand tussen het dak en de kast. Daarna ga je met dit mes langs de rand van het dak tot het dak helemaal los komt.

Het rijtuig is niet voorbereid voor het plaatsen van binnenverlichting. Het dak kan losgemaakt worden. Hiervoor gebruik je een hobbymes met een rond snijvlak zonder scherpe punt. Daarna ga je met dit mes langs de rand van het dak tot het dak loskomt.

Besluit

Onze indrukken over de nieuwe I4- en I5-rijtuigen zijn lovend. Waarschijnlijk had je ook niet anders verwacht. De rijtuigen zijn niet alleen goed op schaal, maar ze zijn vooral veel fijner afgewerkt in vergelijking met de versie uit 2002. Telkens wanneer je de rijtuigen vastneemt, ontdek je nieuwe dingen die je verstomd doen staan. Vaak gaat het om kleine details die op de oude versie niet aanwezig waren of die nu loepzuiver en verzorgd worden weergegeven. Niet dat het noodzakelijk is dat een rijtuig perfect moet zijn, maar eens je oud en nieuw met elkaar gaat vergelijken, ben je verkocht en wil je niets anders dan de nieuwe versie in huis halen. Dat was alvast bij ons het geval. Het verdere oordeel en beslissing laten we aan jou over.

Afmetingen I4-rijtuigen

I4 A4B5 (rijtuig met vier compartimenten 1ste klasse en vijf in 2de klasse geleverd in 1966-67)

I4 A4B5

1:1

1:87

LS Models
2002

LS Models
2019

Lengte over de buffers

25.775

296,3

296,3

296,3

Lengte van de kast

25.475

292,8

292,7

292,8

Afstand tussen de assen

2.600

29,9

29,8

29,8

Radafstand

18.375

211,2

211,9

211,0

Afstand draaistel tot kop

3.700

42,5

41,0

39,00

Hoogte

4050

46,6

47,0

46,4

Breedte dakrand

2.835

32,6

32,6

32,6

Breedte tussen trapjes

2.968

34,1

33,0

33,6

Breedte kop

2.680

30,8

31,5

31,3

Bufferhoogte

1.065

12,2

12,0

---

Breedte tussen de buffers

1.750

20,1

20,1

20,1

Lengte buffers

150

1,7

1,9

1,8

Breedte overgang

960

11,0

10,6

9,9

Diameter wielen

920

10,6

10,9

10,6

Binnenkant aluminiumramen

1092 x 928

1.346 x 928

12,8 x 10,7

15,5 x 10,7

13,0 x 11,7
16,0 x 11,7

12,3 x 10,7
15,1 x 10,7

Breedte compartiment

2.225 x 1.900

1.920 x 1.903

25,6 x 21,8

22,1 x 21,8

25,6 x ---
21,1 x ---

25,6 x ---
22,1 x ---

Breedte deur

740

8,5

---

---

* Alle afmetingen in mm.

 

I4 A9 (Rijtuig met 9 compartimenten in 1ste klasse geleverd in 1966-67)

I4 A9

1:1

1:87

LS Models
2002

LS Models
2019

Lengte over de buffers

25.380

291,7

296,3

291,7

Lengte van de kast

25.080

288,3

292,8

288,5

Afstand tussen de assen

2.600

29,9

29,8

29,8

Radafstand

17.980

206,6

211,9

206,5

Afstand draaistel tot kop

3.700

42,5

41,0

39,00

Hoogte

4050

46,6

47,0

46,4

Breedte dakrand

2.835

32,6

32,6

32,6

Breedte tussen trapjes

2.968

34,1

33,0

34,1

Breedte kop

2.680

30,8

31,5

31,5

Bufferhoogte

1.065

12,2

12,0

---

Breedte tussen de buffers

1.750

20,1

20,1

20,1

Lengte buffers

150

1,7

1,9

1,8

Breedte overgang

960

11,0

10,6

9,9

Diameter wielen

920

10,6

10,9

10,6

Binnenkant aluminiumramen

1.346 x 928

15,5 x 10,7

16,0 x 11,5

15,2 x 10,7

Breedte compartiment

2.225 x 1.900

25,6 x 21,8

25,6 x ---

25,5 x ---

Breedte deur

740

8?5

---

---

* Alle afmetingen in mm.

 

I4 A9 Prototype (Rijtuig met 9 compartimenten in 1ste klasse geleverd in 1961)

Opmerking: LS Models gebruikt het model van I4 A9 aan de NMBS geleverd in 1966-67 als basis voor het prototype van I4 A9 dat in 1961 werd gebouwd. Tussen beide uitvoeringen zijn er enkele opvallende verschillen zoals de lengte van de kast en vooral de radafstand tussen de draaistellen. Ook zijn er verschillen in de uitvoering van het dak, maar dat kan je op basis van afmetingen en foto's moeilijk vaststellen. 

A9 (proto)

1:1

1:87

LS Models
2002

LS Models 2019

Lengte over de buffers

25.490

293,0

296,3

296,3

Lengte van de kast

25.190

289,5

292,8

292,8

Afstand tussen de assen

2.700

31,0

29,8

29,8

Radafstand

17.662

203,0

211,9

211,0

Afstand draaistel tot kop

3.764

43,3

41,0

39,00

Hoogte

3.945

45,3

47,0

46,4

Breedte dakrand

2.854

32,8

32,6

32,6

Breedte tussen trapjes

2.981

34,3

33,0

33,6

Breedte kop

2.800

32,2

31,5

31,3

Bufferhoogte

1.065

12,2

12,0

---

Breedte tussen de buffers

1.750

20,1

20,1

20,1

Lengte buffers

150

1,7

1,9

1,8

Breedte overgang

960

11,0

12,5

9,9

Diameter wielen

920

10,6

10,9

10,6

Binnenkant aluminiumramen

1.348 x 945

15,5 x 10,9

16,0 x 11,5

12,3 x 10,7
15,1 x 10,7

Breedte compartiment

2.225 x 1.930

25,6 x 22,2

25,6 x ---

25,6 x ---
22,1 x ---

* Alle afmetingen in mm

 

Afmetingen I5-Rijtuig

I5 Bc10 (Ligrijtuig tweede klasse met 10 compartimenten geleverd in 1966-67)

I5 Bc10

1:1

1:87

LS Models
2004

LS Models
2019

Lengte over de buffers

26.400

303,5

303,5

303,5

Lengte van de kast

26.000

300

298,5

229,8

Afstand tussen de assen

2.600

29,9

28,6

29,8

Radafstand

19.000

218,4

218,4

218,5

Afstand draaistel tot kop

3.700

42,5

41,0

39,4

Hoogte

4.050

46,55

45,1

46,4

Breedte dakrand

2.836

32,6

32,2

32,8

Breedte tussen trapjes

2.968

34,1

33,4

33,4

Breedte kop

2.680

30,8

31,0

31,2

Bufferhoogte

1.065

12,2

12,0

---

Breedte tussen de buffers

1.750

20,1

20,1

20,1

Lengte buffers

150

1,7

2,5

2,5

Breedte overgang

960

11,0

10,6

9,9

Diameter wielen

920

10,6

10,9

10?6

Binnenkant aluminiumramen

1092 x 928

12,8 x 10,7

12,7 x ---

12,3 X 10,7

Breedte compartiment

1.918 x 1.921

22,1 x 22,1

22,5 x ---

22,1 X ---

Breedte deur

740

8,5

---

---

* Alle afmetingen in mm