Het Märklin model van Intercom 1000G1 opnieuw uitgebracht door Treinshop Olaerts in 2012

Een oude zelflosser in een nieuw kleedje

Eind jaren 1960 wist Märklin iedereen in België te verbazen met de productie van een authentieke Belgische goederenwagen. De keuze viel op een zelflosser die enkele jaren daarvoor aan de NMBS geleverd werd. Over deze wagen worden de meest vreemde verhalen verteld. Heeft deze wagen wel ooit bestaan en waarom heeft Märklin voor dit model gekozen? Vragen waarop we een antwoord proberen te geven.

Wie op zoek gaat naar informatie over het voorbeeld dat Märklin gebruikt heeft om het model te maken, komt nagenoeg van een kale reis thuis. In het tweeledige boek 'De Belgische Spoorwegen in Model' samengesteld en geschreven door Philippe Callaert en in 2000 uitgegeven door Meta Media, vinden we een tekening van één van de vijf gelijkaardige wagens die de NMBS heeft laten maken bij Les Usines de et à Braine-le-Compte. Van het echte voorbeeld hebben we een foto gevonden in een brochure die de NMBS uitbracht naar aanleiding van haar deelname aan de Internationale Verkehrsausstellung in München van 25 juni tot 3 oktober 1965. (zie ook het artikel over het grootbedrijf 'Type 1000G1 en 1000G2')

 

Märklin cataloog 1968

In de jaren '60 van vorige eeuw had Märklin ruim 70 % van de markt voor modeltreinen in handen. De productie was toen vooral gericht op de Duitse markt. Tot dan waren liefhebbers van Belgische goederenwagens afhankelijk van Duitse modellen in een Belgisch jasje. De aankondiging van een Belgische zelflosser was dan ook een complete verrassing.

Het model van de Belgische goederenwagen zien voor het eerst in de Märklin catalogus van 1967 als nummer 4656 en werden in de loop van 1968 uitgebracht. Voor dit model betaalde je toen 8,60 Duitse Marken of omgerekend 140 Belgische Frank of ongeveer 3,65 euro. Deze wagen bleef tot 1972 in het programma. Dezelfde wagen zien vanaf 1985 tot 1988 opnieuw verschijnen. Eerst met het nummer 612 0 010-1 in het bruin, daarna met een hetzelfde nummer, maar in een andere kleur bruin (roodbruin). In 1988 komt de wagen met een nieuw nummer 612 0 083-8. Daarna blijft het stil tot Treinshop Olaerts eind 2012 een nieuwe bestelling plaatste en twee verschillende sets met elk vijf wagens aanbiedt in een retro verpakking uit de jaren 1960.

 

Enkele afbeeldingen uit de oude Märklin cataloog 1966 en 1967 en een afbeelding uit het boek 'De Belgische spoorwegen in model - Deel 1', Philippe Callaert (Metamedia, 2000).

Het model van Märklin

Voor de ontwikkeling van het model heeft Märklin zo goed als zeker de tekeningen gebruikt van de vijf wagens die in 1965 aan de NMBS werden geleverd en die aangeduid werden als type 1000G1. De wagens zijn niet perfect op schaal. Albij al zijn ze wel een goede weergave van hoe ze er aanvankelijk hebben uitgezien. Voor de meeste liefhebbers vormde deze eigentijdse interpretatie van Märklin geen enkel probleem. Kopers waren toen veel minder kritisch dan nu. Men was al blij dat er iets Belgische werd uitgebracht. Van een kortkoppeling en verschillende bedrijfsnummers was toen ook nog geen sprake. De maatvoering moest niet perfect zijn, en problemen met de tekeningen werden snel opgelost.

Het Märklin-model heeft een bovenbouw in kunststof en een chassis in gestampt metaal. Ook het platform en het trapje zijn uitgevoerd in geplooid zwart metaal. De loskleppen kunnen met een Märklin ontkoppelrail (nr. 5112) geopend worden. De wagen werd in 1968 uitgebracht met originele opschriften in tijdperk III en met een correct immatriculatienummer 21 88 612 0 002-8.

Treinshop Olaerts in 2012

Het model dat Treinshop Olaerts uitbrengt is identiek dezelfde wagen uit 1968. Alleen de kleur van het model en de opschriften zijn aangepast. De zelflossers worden aangeboden in een verpakking met de retrokleuren uit de jaren '60 en '70. Ze zijn verkrijgbaar in twee dozen die elk vijf wagens bevatten. In de eerste set zijn de wagens roodbruin geschilderd (refnr. 46561) met met het opschrift van Intercom. De tweede set bevat vijf modellen in een lichtgrijze kleur met eveneens het opschrift van de eigenaar 'Intercom' (refnr. 46562).

Aan de nieuwe versie van het model is uiterlijk niets veranderd. Het gaat nog steeds over hetzelfde model zoals het in 1968 voor het eerst werd aangeboden. Allen de prijs is niet meer hetzelfde. Voor een set betaal je nu 195,00 euro of omgerekend 39,00 euro per model. Dit is vergelijkbaar is met een doorsnee goederenwagen van de meeste merken.

 

Intercom

Uiterlijk
De zelflossers van Intercom waren uiterlijk niet hetzelfde als de vijf wagens van het type 1000G1 van de NMBS uit 1965. De zijkanten van de kolenwagens waren steviger gebouwd en hadden een andere indeling. In het midden was een verticale verstevigingsbalk aanwezig en in de laadbak was in het midden een verticaal tussenschot voorzien in de dwarse richting van de wagen. 

 


Enkele foto's van de nieuwe modellen met opschriften van INTERCOM in een roodbruine en lichtgrijze schildering en een foto van het oude model zonder opschriften van INTERCOM. 

Kleur
Ook de kleur is totaal fout. De privaatwagens van Intercom waren geschilderd in een donkergrijze antracietkleur en niet in het lichtgrijs en zeker niet in het bruin. De bruine schildering verwijst naar de periode 1973 toen 80 wagens door de NMBS van Intercom werden gekocht en ingezet werden voor het vervoer van zinkerts naar Budel. Deze wagens werden door de NMBS voorzien van een roodbruine kleur en aangepaste opschriften met een verwijzing naar 'zinkvervoer'. Een klein aantal (vermoedelijk 20) werd later wel verhuurd aan Intercom. Zij bleven in het roodbruine NMBS-kleur en werden voorzien van een aangepast nummer. De wagens die door de NMBS werden ingezet voor het vervoer van zink werden in die periode aangeduid als type 1000G2 (en niet als 1000G1) en kregen aanvankelijk de lettercode Fd . 

Opschriften
Voor de opschriften heeft Treinshop Olaerts zich laten inspireren door de privaatwagens die door de elektriciteitsmaatschappij 'Intercom' werden ingezet en gedeeltelijk ook op de oorspronkelijke NMBS wagens uit 1965. Het is een mix van beiden. Het registratienummer op het model verwijst echter naar de periode 1965 toen vijf wagens van de NMBS werden ingeschreven als type 1000G1. De gebruikte nummers op de modellen verwijzen dus niet naar de nummerreeksen die toegekend werden aan privaatwagens. De nummers op de wagens van Treinshop Olaerts hebben dus nooit bestaan. Niet bij de NMBS en ook niet bij Intercom. Deze wagens moesten vanaf 1966 een nummer hebben uit de reeks 21 88 060 3000-x tot 21 88 060 3199-x [P] en vanaf 1978 uit de reeks 20 88 060 3000-x tot20 88 060 3199-x [P] en vanaf 1980 uit de reeks 44 88 615 0100-x tot 44 88 615 0213-x [P] (Bron Op de Baan nr. 151).
De verwijzing naar type 1000G1 op het bruine model is totaal verkeerd. Op de wagens van Intercom zag je nooit verwijzing naar het type die uitsluitend door de NMBS werd gebruikt. Deze aanduiding werd nooit door privaat ondernemingen aangewend. Dat we deze aanduiding niet zien op de grijze wagen is bijgevolg wel correct. 
De letter [P] zegt ons dat het om privaatwagens gaat.
De tekst 'Vervoer van Schlamms' op het grijze model lijkt niet op zijn plaats want de wagens in bruine schildering werden uitsluitend gebruikt voor het vervoer van kolen en kolengruis. Het vervoer van Schlamms was reeds jaren daarvoor stopgezet. De verwijzing naar Marchienne-Zone als standplaats was wel aanwezig zoals we zien op de grijze uitvoering. Monceau als standplaats die we op de bruine uitvoering zien, zijn we echter nergens tegen gekomen.

Besluit

Het initiatief van Treinshop Olaerts om de oude Märklin-wagens opnieuw uit te brengen zal ongetwijfeld veel hobbyisten plezier doen. Deze mix van opschriften maakt de wagen minder geloofwaardig. Zeker voor de liefhebbers die menen dat een model de perfecte weergaven van de realiteit moet zijn. Met een beetje meer zorg hadden zij ook aan hun trekken kunnen komen.

Met dank aan mijn goede vriend Charles Ocsinberg.