Type 12 van Treinshop Olaerts in Schaal 0

In 1992 bracht Treinshop Olaerts voor het eerst een stoomlocomotief in messing uit. Het werd de legendarische type 12 in schaal HO. Het model kreeg veel bijval en in geen tijd waren alle exemplaren uitverkocht. Geïnspireerd op dit succes droomde Guido Olaerts luidop van een hetzelfde model in schaal 0. 15 jaar later was het zover en kan hij met trots het eerste Belgische model in deze koningsschaal tonen.

De ontwikkeling van het nieuwe model van de beroemde NMBS Pacific type 12 is in handen van Philotrain. Deze Nederlandse firma werkt al jaren nauw samen met Treinshop Olaerts en tekende ook in het verleden voor de stoomlocs type 1, 29 en 10 in HO. Omdat schaal 0 ook in België nog in haar kinderschoenen staat en de afzet daardoor eerder beperkt is, worden van deze prachtige machine slechts 50 stuks geproduceerd. Het gaat dan ook om een exclusief model dat nagenoeg voor 100% artisanaal wordt samengesteld. Niet tegenstaande alles in Nederland wordt uitgewerkt en gecoördineerd, wordt al het verdere werk inclusief etsen, het maken van de gietstukken, het solderen en het schilderen, uitbesteed aan de Koreaanse firma Lik Enterprise. Dit bedrijf in het verre oosten heeft immers een wereldwijde reputatie opgebouwd in het assembleren van bijzondere modellen in een beperkte oplage.

Grootbedrijf

Reeds 60 jaar geleden werkte de Belgische Spoorwegen aan een betere en snellere dienstverlening voor haar klanten. Reizigers wilden niet alleen meer comfort, maar ook snellere verbindingen. Daarom investeerden de spoorwegen in België in betere lijnen en voorzag zij in de bouw van snellere stoomlocomotieven. Het lag voor de hand dat men niet wilde onderdoen voor buitenlandse snelheidsrecords. In 1938 bestelde de toenmalige NMBS zes gestroomlijnde locomotieven met een asindeling 2B1. Deze Pacifics werden in 1939 geleverd en vormden het Type 12. Uiterlijk waren ze identiek. De eerste vier exemplaren (1201 tot 1204) waren voorzien van een klassieke stoomverdeling type Walschaerts met cilindrische schuiven. De volgende twee hadden echter een afwijkende indeling. De 1205 kreeg een indeling type Dabeg welke in 1946 reeds vervangen werd door het systeem Walschaerts. De 1206 kreeg het systeem Caprotti welke ook niet voldeed. De ombouw was te kostelijk en daarom werd de loc als eerste uit dienst genomen.

De zes locomotieven van het type 12 zijn ontworpen door ingenieur Notesse die ook tekende voor het type 1. Zij hadden een opvallende aerodynamische vormgeving naar analogie met gelijkaardige initiatieven in het buitenland. Deze stroomlijning zorgde voor een betere windgeleiding. Dank zij de grote wielen, de doordachte constructie en de specifieke vormgeving kon de loc een topsnelheid halen van 140 km/uur. In 1939 haalde de 1202 een snelheidsrecord van 165 km/uur. Het nieuwe type 12 werd aanvankelijk ingezet op de lijn Brussel - Oostende. Het is op deze verbinding dat zij de Blauwe Wimpel kreeg voor de snelste trein in een regelmatige dienst. Later volgde de verbinding Brussel Luik. Dit gebeurde steeds met een sleep van vier tot vijf eerste en tweede klasse K- rijtuigen. Ook enkele testritten met express goederenwagens naar Nederland dateren uit deze periode.

Na de tweede wereldoorlog (1946) werden de locomotieven genummerd in 12.001 tot 12.006 Tegelijk kregen ze verschillende nieuwe diensten toegewezen. Ondermeer naar Verviers, Herbesthal, Mons, Tournai, Lille en Roosendaal. Ook werd tijdelijk een goederendienst verzekerd tussen Brussel en Mons. Op 29 juli 1962 kwam een einde aan de roemrijke periode van het type 12. Enkel de 12.004 werd door de NMBS bewaard als museumlocomotief. Naar aanleiding van 150 spoorwegen in België werd in 1985 de 12.004 opnieuw rijvaardig gemaakt. Momenteel is de loc opnieuw buiten dienst en staat zij tentoon in het museum in Treignes.

Het model

Treinshop Olaerts stelde ons twee modellen ter beschikking met het nummer 12.001 en 12.004. Beide locomotieven hebben de uitstraling van het grote voorbeeld. Het model weegt bijna 3 kg en voelt zeer stevig aan. Op geen enkel moment heb je de indruk dat je moet oppassen om onderdelen te beschadigen. Het model is exact op schaal 1:43,5. Dit is het dubbele van HO.Net als de modellen in HO is de loc volledig gemaakt in messing en aangevuld met gietstukken. Het soldeerwerk, het schilderen en de afwerking gebeuren in Korea. Philotrain staat in voor de laatste controle voor het model wordt uitgeleverd.

Beide stomers zijn geschilderd in het klassieke NMBS groen en zijn voorzien van een horizontale belijning. De sierstrepen van de 12.004 zijn helder geel. De 12.001 is voorzien van dezelfde sierstrepen maar dan in de oorspronkelijke oude chamoiskleur. Dit verschil is goed te zien. De neus heeft de typische vorm die goed wordt weergegeven. De kop kan opengezet worden. Dit was ook in werkelijkheid mogelijk en diende voor het onderhoud van de loc. Achter deze kap schuilt een functionele rookkastdeur en pompinstallatie met bijhorende leidingen. Opvallend detail zijn de geperforeerde bufferplaten van de 12.001. Deze waren alleen op deze loc aanwezig. Wel was het profiel in de plaat gedrukt en niet geperforeerd. Tussen de voorste buffers zien we nog een functionele model schroefkoppeling en spoorweglamp.

De doorlopende windleiplaten over de lengte van de kast zijn in een stevige geplooide messing van 0,5 mm en voorzien van een dunne opstaande rand. De ketel en de bovenbouw is geplooid uit één plaat. Hiervoor is een speciale mal ontwikkeld om de juiste vorm in messing te drukken. Op de ketel zijn zoveel mogelijk onderdelen afzonderlijk gesoldeerd. Sommige stukken zoals de ketelbanden zijn mee in de ketelplaat geëtst.

In de ramen van het machinistenhuis zit kunstglas. Ze schuiven open net als de ramen in het dak. Het interieur is precies nagebouwd inclusief alle meters, kranen en peilglazen. De deur van de vuurhaard kan open.Aan de buitenzijde van de cabine is het locnummer in een zwart ovaal met gele rand zorgvuldig aangebracht. Daaronder prijkt de fabrieksplaat die bij het type 12 geen rode achtergrond heeft. Ook de standplaats Schaarbeek wordt weegegeven.De opschriften zijn op het model getamponneerd en niet met decals aangebracht. Je ziet bijgevolg ook geen storende randen van een transfer. De voetplaat voor de overgang van de loc naar de tender kan opgeklapt worden en sluit perfect aan bij de tender. Ook de zijdeuren bewegen mee.

Elke tender draagt het nummer die bij de loc hoort. De twee eerste cijfers verwijzen naar de maximum watervoorraad van 24 m³. De vulopening voor het water achter op de tender kan open. Daaronder zit een net in metaal voor het opvangen van gevallen kolen. In de tender vinden we een vastgelijmde lading echte kolen. De treden op de zijkant van de tender zijn vakkundig ingewerkt. Achteraan is een lamp gemonteerd die standaard bij deze stoomloc hoort. Tevens zien we op de bufferplaat en een aansluiting voor de stoomverwarming, de imitatie schroefkoppeling en de remleidingen. De buffers zijn rond in tegenstelling met de bufferplaten op de kop van de loc.

Het chassis

De loc is uitgevoerd met een Walschaerts sturing. De onderdelen van het stangenstelsel zijn in Nikkelzilver. Opvallend zijn de twee binnen liggende cilinders en de bijkomende functionele stangen en nokkenas. Dit mechanisme is zeer realistisch uitgevoerd en biedt een bijzondere meerwaarde aan het model. Voor de constructie van het frame zijn messingplaten van 1 mm gebruikt. Hierop zijn de gelagerde assen van de drijfwielen en de voorste wielen geplaatst. De wielen in model hebben een diameter van 48,2 mm. In werkelijkheid zijn ze 2,9 meter. De flenzen hebben een finescale profiel. Ze worden gezwart geleverd. Dicht tegen de wielen zit het remmechanisme en zijn de zandleidingen geplaatst.

De aandrijving van het model wordt verzorgd door een krachtige Faulhabermotor. Op de as van deze motor zit een dubbel wormwiel. Hierdoor kunnen de wielen reeds met een zacht duwtje in beweging gebracht worden. De stroomvoorziening gebeurt via de wielen van de tender. Op elk wiel is een verende stroomafname gemonteerd.

Het gewicht van de loc samen met de beproefde motor zorgen voor de nodige trekkracht. Wij hebben dit niet kunnen uittesten, maar Guido Olaerts bevestigt dat de loc in staat is om zonder moeite vijf stevige rijtuigen in messing te trekken. Hellingen zijn normaal geen probleem, maar omdat in deze schaal geen antislipbanden worden gebruikt moeten het landschap ook met deze realiteit rekening houden. De elektronische verbinding tussen het locgedeelte en de tender wordt verzorgd door een achtpolige stekker. Deze verbinding dient voor de frontverlichting en de (digitale) sturing van de motor. Een decoder en eventueel sound met luidspreker worden ondergebracht in de tender.

Versies

Oorspronkelijk was het de bedoeling dat van het model zijn twee versies en vier nummervarianten verkrijgbaar zouden zijn. Het type 12.001 met opengewerkte bufferplaten en de 12.002 tot 12.004 met vlakke buffers. Uiteindelijk kreeg de 12001 geen geperforeerde buffers. Jammer. De biezen en opschriften kunnen in chamois of in helder geel worden uitgevoerd. Modellen van de 12.005 en 12.006 zijn niet voorzien. Dit heeft te maken met de afwijkende stoomverdeling.

In het totaal worden slecht 50 exemplaren gebouwd. Niet meer of minder. Dit heeft te maken met het aantal gietstukken die vooraf worden gemaakt en besteld zijn bij een ander Koreaans bedrijf. De prijs van het model bedraagt 5795 euro. Bij voorintekening was dit 4995 euro. Dit bedrag zal waarschijnlijk de meeste liefhebbers afschrikken. Maar wanneer je eenmaal het model gezien hebt en eveneens actief bent in schaal 0, dan is de verleiding groot om tot aankoop over te gaan. Hopelijk zien we deze modellen nog terug op één van de volgende beurzen en verdwijnen ze niet voor de eeuwigheid in de showroom van een fervente treinverzamelaar in binnen- en buitenland.

Afmetingen

	1/1	1/43.5	Model
Lengte over de buffers	21.400	492	494,9
Afstand tussen de buffers	1.790	41.5	41.5
Afstand tussen de wielen	2.300	52,9	52,9
Diameter drijfwielen	2.100	48,2	48,0
Diameter voorste wielen	970	22,3	20,8
Diameter achterste wielen	1.260	29,0	28,9
Breedte	3.000	69,0	69,9
Hoogte	4.280	98,4	99.1

Besluit

Het type 12 van treinschop Olaerts en Philotrain is in alle opzichten een geslaagd model. Het is ongetwijfeld een statische verschijning in schaal 0 (1:43,5).Ondanks de beperkte oplage heeft het lange tijd geduurd voor alle 50 modellen verkocht zijn geraakt. Ongetwijfeld heeft de hoge vraagprijs van 5795 euro hier iets mee te maken.

Treinshop Olaerts - Type 12 in 0

Type 12 van Treinshop Olaerts in Schaal 0

Grootbedrijf

Het model

Het chassis

Versies

Afmetingen

Besluit

Kleine Treinen

Tijdperken

Interessant

Veel gelezen

Favorieten