Twee nieuwe I10-rijtuigen van LS Models. Vooraan de uitvoering in de originele oranje schildering en achteraan de versie in New Look.

Een gedurfde uitdaging in HO

NMBS rijtuigen voor internationaal verkeer

In het totaal werden vanaf 1987 95 I10-rijtuigen geleverd door Brugoise & Nivelles (BN) dat begin jaren 1990 onderdeel is geworden van Bombardier. De bouw van de rijtuigen werd verdeeld over drie reeksen waarvan: 15 eerste klasse en 45 tweede klasse rijtuigen zonder klimaatregeling, en 35 tweede klasse met klimaatregeling. Op 31 mei 1987 werden de I10-rijtuigen voor het eerst ingezet op de internationale verbinding Oostende - Keulen. Kort daarna volgde de internationale en Eurocity treinen naar Frankrijk en Zwitserland. Alle rijtuigen werden aanvankelijk geschilderd in de gekende oranje Eurofima-kleuren (C1-livrei) die ook gebruikt werd voor de I6-rijtuigen. In 1991 werden een aantal wagens voor de verbinding Oostende-Keulen in de Memling-kleuren geschilderd. Vanaf  2002 kregen ze de hedendaagse New Look stijl. Een aantal werd bij de laatste schilderbeurt aangepast voor snelheden tot 200 km/uur. Hiervoor kregen ze voor het eerst anti slingerdempers en elektromagnetische remmen. In tegenstelling met de Eurofima I6-rijtugien zijn de I10-rijtuigen uitsluitend voor de NMBS gebouwd. Uiterlijk is er nauwelijks een verschil tussen de eerste en tweede klasse rijtuigen. 

Voor de tweede keer een model in HO

Het is 15 jaar geleden dat LS Models in samenwerking met Heris voor het eerst de Belgische I10-rijtuigen in HO uitbracht. Deze modellen waren voor hun tijd prachtig. Jammer genoeg vertoonden ze enkele ernstige tekortkomingen. Na de breuk met Heris, kondigde LS Models in 2007 aan om het model opnieuw te ontwikkelen. Het duurde echter nog 10 jaar voor we hiervan het huidige resultaat te zien kregen. Wij vroegen ons af of het verschil met Heris zo groot is dat het de moeite loont om de oude modellen opzij te zetten en plaats te maken voor vernieuwing.

 

• Bij LS Models wordt elk rijtuig in de gewenste kleur gespoten en daarna voorzien van tampondruk. LS Models gebruikt geen zuiver wit maar een grijstint (Ral 7035). Volgens LS Models is dit ook de kleur die de NMBS gebruikt.
• De schildering en de opschriften zijn bij LS Models loepzuiver. Nergens zien we kleuren die elkaar overlappen. De details onder het chassis zijn ook vanaf de zijkant goed te zien.

 

• Ook bij Heris zijn de opschriften goed leesbaar. De kast van Heris loopt aan de onderzijde niet recht. De kromming wordt veroorzaakt door de kwaliteit van de kunststof die jaren later nog is blijven nawerken.
• Heris gebruikt de kleur van de kunststof als basiskleur voor het model. Technisch is dit perfect mogelijk. Hierop worden de andere kleuren gedrukt. Heris gebruikt wit voor de brede band onder de ramen. Ook de opschriften en het B-logo zijn in dezelfde kleur.

 

• LS Models legt 180 gram op de weegschaal. Heris (achteraan) doet het met 50 gram minder en weegt 130 gram. Niet alleen het gewicht, maar ook de aangepaste ophanging van beide draaistellen verzekert een betere stabiliteit bij LS Models.
• De ramen bij Heris (links) hebben een aluminium gekleurde omlijsting. De ruiten zijn licht gefumeerd en hebben geen glad oppervlak. Het toilet heeft geen geblindeerd glas. Bij LS Models (rechts) zit het toilet achter een gekleurd raam. De ruitjes zijn sepia gekleurd en strak glad.
• De ramen bij LS Models komen 0,2 mm over de rand van de kast zoals dit ook in werkelijkheid het geval is. Op enkele plaatsen zijn gordijnen geplaatst. De ramen hebben een zilvergekleurde rand met een onopvallende bronskleurige schijn.
• De kleuren zijn bij zowel Heris als LS Models goed weergegeven. Bij de New Look schildering van Heris zien we onder de donkerblauwe band nog een wit streepje dat dezelfde kleur moet hebben als de onderste grijze rand. Het donkergrijs onderaan moet dezelfde kleur hebben als hat dak.
• Bij de bouw van de I10-rijtuigen heeft LS Models de steunen voor de ophanging voor de anti slingerdempers vooraf gemonteerd. Ze staan bijna 5 millimeters naar achter om de draaistellen vrij te laten bewegen. Aan de binnenkant van de kast is een extra positie voorzien om ze toch correct te plaatsen. De anti slingerdempers zijn niet bijgevoegd. Deze dempers worden alleen geplaatst bij rijtuigen die geschikt zijn voor 200 km/uur.
• Bij Heris moeten de steunpunten voor de ophanging van de anti slingerdempers nog geplaatst worden met het risico dat je lijmsporen ziet. Rijden door bogen is met de gemonteerde steunen niet mogelijk omdat de draaistellen in tegenstelling met de eerste uitvoering uit 2001 nu wel correct geplaatst zijn.
• In de eerste en de tweede klasse van de New Look uitvoering vinden we bij LS Models afzonderlijke zetels met armsteunen in het grijs. De rokers worden gescheiden van de niet rokers met een doorschijnende tussenwand. De deur naar het balkon is op een plaatje gedrukt en daarachter vinden we een toilet met een beperkt interieur. Bij Heris is het interieur in één geheel en bevat geen detail. De zetels in tweede klasse zijn bij Heris blauw in plaats van grijs. In de eerste klasse zijn ze rood in plaats van oranje.
• LS Models heeft aan de binnenkant tabletten onder de ramen geplaatst. Boven de ramen zien we de bagagerekken. Op enkele plaatsen zijn tegen de ramen gordijnen geplaatst. Onder het dak zit een lichtgeleider. Bij Heris zijn al deze details niet aanwezig.
• Het dak is zowel bij Heris als bij LS Models in juiste kleur weergegeven. Hierop valt niets aan te merken. Bij Heris zijn de ribben niet juist geplaatst. De afmetingen van de dak-elementen zijn verkeerd en in werkelijkheid staan ze meer naar buiten.
• LS Models gebruikt vouwbalgen die licht meeveren. De intercirculatie-deur is bij Heris minder diep geplaatst. Bij de New Look versie was deze deur donkerblauw. Let ook op het verschil in de afwerking van de buffers en op de opschriften op het platform dat bij LS Models kan neergeklapt worden.
• Bij LS Models zijn alle onderdelen op het chassis mooi afgewerkt. Dat zie je ook wanneer je alleen op de zijkant bekijkt. De rijtuigen met klimaatregeling hebben een extra onderdeel. De bediening van het remmechanisme is tot in de puntjes verzorgd. Het chassis van Heris is eenvoudig uitgevoerd.
• De draaistellen zijn bij LS Models tot in de kleinste details afgewerkt. De extra onderdelen in het setje gebruik je als je een middensleper voor stroomafname wilt plaatsen. Bij Heris zijn de draaistellen en het chassis zwart. LS Models gebruikt de juiste kleuren. Dit is donkergrijs voor de oranje uitvoering en lichtgrijs voor de New Look versie.

Afmetingen

Zowel Heris als LS Models hebben de schaalverhoudingen gerespecteerd. Dit kunnen we afleiden uit onderstaande tabel.

	1/1	1/87 (HO)	Heris	LS Models
Lengte over de buffers	26.400 mm	303,5 mm	303,5	303.5
Afstand tussen de assen	19.000 mm	218 mm	218,0	218,0
Lengte van de kast	26.100 mm	300 mm	300,0	300,0
Breedte van de kast	2.825 mm	32,5 mm	32,9	32,6
Hoogte boven het spoor	4.050 mm	46,5 mm	46,3	46,7
Afmetingen ramen	950 x 1200 mm	10,9 x 13,8 mm	10,9 x 13,6	10,6 x 13,5
Asafstand draaistel	2560 mm	29,4 mm	29,3	29,3

 

Besluit

LS Models heeft eind 2016 vier sets uitgebracht. De eerste twee sets bevatten de rijtuigen in de New Look schildering. De eerste set (nr. 62060) bestaat uit drie niet geklimatiseerde rijtuigen met schuiframen waarvan één eerste klasse en twee tweede klasse. De tweede set (nr. 62063) bevat twee geklimatiseerde rijtuigen tweede klasse zonder schuiframen. De tweede reeks bestaat uit twee sets met in de gekende oranje C1 schildering (nrs. 42064 en 42059) zonder klimaatregeling. Alle rijtuigen zijn geschikt voor snelheden tot 160 km/uur. De set met twee rijtuigen koste in 2016  € 143,90. Voor de set met drie betaalde je € 199,00. Vanaf 2017 volgen diverse andere uitvoeringen waaronder de Memling schildering en de rijtuigen die geschikt zijn voor 200 km/uur met anti slingerdempers. Later volgen de speciale rijtuigen waaronder een Bistro-, een Resto- en een Bar-Disco rijtuig.

Een diepgaande vergelijking maken tussen het verbeterde model van Heris uit 2012 en de nieuwe versie van LS Models is niet eerlijk. Dit is bijna hetzelfde als appelen met peren vergelijken. Op het eerste zicht lijken op elkaar, maar daarna zie je alleen nog verschillen. Heris heeft een rijtuig dat goed op schaal is gemaakt, maar tegelijk enkele opvallende gebreken vertoont. Globaal kan je stellen dat het een eenvoudige is met talrijke toegevingen op de werkelijkheid. Jammer genoeg zijn ze niet meer te koop, maar je kunt ze nog wel vinden op de tweedehandsmarkt tegen een schappelijke prijs.
Als het iets meer mag zijn, dan kies je resoluut voor de nieuwe uitvoering van LS Models. Ze zijn prachtig afgewerkt met opvallend veel details en uitstekende rijeigenschappen. Wie voor deze rijtuigen kiest, raden we aan om ze vooraf te reserveren bij uw handelaar. In het beste geval heeft hij een kleine voorraad opgeslagen en kan je alle uitgebrachte series nog vinden. Anders moet je wachten tot LS Models met een nieuwe productie komt.